Allergie

Inleiding

Allergie is een heftige reactie van het menselijk afweersysteem (het immuunsysteem) op een allergeen. Een allergeen komt van buitenaf. Het lichaam hoort hier normaal gesproken niet heftig op te reageren. Over de oorzaken van allergieontwikkeling is veel geschreven, zoals op gezondheidsnet.nl en neus.nu.

Als een allergeen via de neus (inhaleren) naar binnenkomt en allergische klachten geeft, dan noemen wij dat een inhalatieallergie. Het veroorzakende allergeen is dan een inhalatieallergeen. Op deze pagina hebben wij het over inhalatieallergie. Dan veroorzaakt dus een allergeen een heftige reactie van het slijmvlies van de luchtwegen.

De klachten kunnen een deel van het jaar (seizoensgebonden) of gedurende het hele jaar aanwezig zijn.

Allergische klachten

Hele lichaam

Allergie in welke vorm dan ook heeft invloed op het gehele lichaam. Allergie kost namelijk veel energie. Dit geeft vermoeidheid, een gebrek aan concentratie, rijvaardigheidsproblemen, slaapproblemen en een inspanningsbeperking bij werk en sport.

Orgaan

Daarnaast doen vaak de neus, ogen en longen mee:

• Dit geeft aan de ogen: jeuk en rode, tranende ogen.
• Aan de neus geeft het: jeuk, niezen, loopneus en een verstopte neus.
• In de longen geeft het: hoesten en benauwdheid.

Allergenen kunnen ook binnendringen via de

• huid, dat geeft jeuk en blaasjes (eczeem) en
• mond, wat kan leiden tot jeuk in de keel, opgezwollen lippen, gezicht of keel.

Vormen van allergie

Als de huisarts allergie overweegt, dan kan onderzoek gedaan worden of u wordt verwezen naar een medisch specialist. De allergische klachten die worden genoemd zouden de keus voor een medisch specialist moeten bepalen. Wat staat op de voorgrond:

• neusklachten
• oogklachten
• astma
• eczeem
• anafylaxie

Waarom met een inhalatieallergie naar een KNO-arts?

Wanneer de neus- en oogklachten van allergie op de voorgrond staan, is het verstandig een KNO-arts te bezoeken die zich met allergie bezighoudt; wij doen dat. De KNO-arts zal naast het opnemen van een goede ziektegeschiedenis (anamnese) en het doen van KNO-onderzoek, ook allergieonderzoek (bloedtest of huidpriktest) doen.

Het KNO-onderzoek brengt soms ook nog bouwkundige afwijkingen van de neus aan het licht. Alleen een KNO-arts kan deze afwijkingen vinden en behandelen (zie verder).

Een allergoloog (medisch specialist gespecialiseerd in allergie) is nodig als neusklachten niet op de voorgrond staan en bij ingewikkelde vormen van allergie, zoals:

• anafylaxie,
• allergie voor meerdere allergenen en
• moeilijk te behandelen allergie.

Voor allergische astma wordt de longarts gevraagd en voor eczeem de huidarts.

Allergie waarvoor u bij ons terecht kunt

De allergenen en de daarbij optredende klachten waarvoor u bij ons terecht kunt, zijn dus alleen inhalatieallergenen:

Pollen (grassen, bomen)

Pollenallergie, ook wel hooikoorts genoemd, geeft een seizoensgebonden allergische neusverkoudheid. Hooikoorts wordt veroorzaakt door stuifmeel(pollen) van (on)kruiden, grassen of bomen. De klachten treden op in de bloeitijd van grassen, bomen of van (on)kruiden.

Huisstofmijt

Het zijn niet de huisstofmijten zelf die de allergie veroorzaken, maar hun uitwerpselen.
Allergie voor huisstofmijten kan gedurende het hele jaar klachten veroorzaken. De klachten zijn vaak in de herfst (wanneer we meer binnen gaan leven) het ergst.

Huidschilfers van dieren (kat en hond)

Wanneer u allergische klachten (niesbuien, neusverstopping, jeuk, rode ogen, piepende ademhaling) bij contact met huisdieren heeft, dan kan u allergisch zijn voor huisdieren. U heeft dan door het inademen een reactie op de huidschilfers van deze dieren. Er bevinden zich overigens ook in het speeksel en de urine van dieren allergenen.

Vaststellen allergie

Het uitzoeken welke allergenen u uw klachten geven, is belangrijk voor de diagnosestelling, het uitleg geven, het geven van (gerichte) adviezen en de behandeling. De KNO-arts heeft hiervoor drie methoden:

Afnemen van de allergie-anamnese

Het belangrijkste instrument om een inhalatieallergie vast te stellen, is de anamnese (verhaal die een patiënt aan zijn/haar arts vertelt). De vragen die u onder andere kunt verwachten zijn:

• Welke klachten heeft u?
• Hoe lang heeft men al last en hoe ernstig zijn de klachten?
• Heeft u vooral ’s morgens of ‘s nachts klachten?
• Heeft u het hele jaar last?
• Waar heeft u klachten, binnen- of buitenshuis, op het werk of thuis?
• Is er in de familie nog meer allergie?

De allergische klachten kunnen onder andere zijn: een loopneus, niezen, neusverstopping, geprikkelde keel, verstopte oren, hoesten, vermoeidheid, hoofdpijn, benauwdheid en een grieperig gevoel.

KNO-onderzoek

Bij het lichamelijk onderzoek zal door de KNO-arts voornamelijk worden gekeken naar de organen die een rol kunnen spelen bij allergie. Zo zal er gekeken worden naar de ogen (roodheid), de neus (verstopt of loopneus) en huid (eczeem). Wanneer uit het KNO-onderzoek blijkt dat er aanleiding is om te denken aan een allergie, zal er meestal aanvullend onderzoek gedaan worden.

Aanvullend onderzoek

Huidpriktesten

In onze praktijk voeren onze, allergologische geschoolde, assistentes, op uw onderarm, zelf huidpriktesten (Skin Prick Test) uit. Dit onderzoek gaat snel en is pijnloos.

Bij deze huidpriktest wordt een druppel vloeistof op de huid gelegd die een allergeen bevat, bijvoorbeeld grassen of huisstofmijt. Met een priklancetje wordt een heel klein beetje vloeistof door de huid geprikt. Na een paar minuten kan er een bultje ontstaan en de huid kan gaan jeuken en rood worden. Met de huidpriktest wordt na ongeveer 20 minuten duidelijk en zichtbaar bevestigd waar u allergisch voor bent.

Een overgevoelige reactie van de huid (roodheid, lichte zwelling en/of jeuk) treedt op daar waar is geprikt met een allergeen waar de patiënt allergisch op reageert.

Medicijnen, zoals antihistaminica en prednison, die de huidreactie bij een huidpriktest onderdrukken, moeten 3 dagen voor de huidpriktest worden gestopt.

Bloedonderzoek

Allergie voor voeding en inhalatieallergenen kan ook worden vastgesteld met een bepaling van het eiwit IgE in het bloed. Deze test heet een RAST-test. Deze bloedtest kan zo specifieke IgE-antilichamen in het bloed aantonen waarvoor men allergisch is.

Provocatietesten

Wij voeren in onze KNO-praktijk geen neusprovocatietesten uit.

Longfunctietest

Wanneer u ook ademhalingsproblemen (bijvoorbeeld een piepende ademhaling of hoesten) heeft, wordt u door ons vaak naar onze longarts gestuurd om een ‘longfunctietest’ af te laten nemen. Zo kan de longarts een eventueel allergisch astma vaststellen.

Behandelmogelijkheden van inhalatieallergie

Vermijden van allergenen

Soms kan de behandeling van een een inhalatieallergie simpelweg bestaan uit het vermijden van een allergeen. Lees onze allergie-tips hiervoor eens na.

Het vermijden van allergenen heeft als voordeel dat behandeling met een medicijn niet nodig is. Het helemaal vermijden van allergenen is vaak niet mogelijk.

Wanneer het vermijden van allergenen, ondanks de genomen voorzorgsmaatregelen, onvoldoende lukt, kan het gebruik van medicijnen het beste advies zijn.

Medicijnen die allergische klachten onderdrukken

Wanneer vermijden niet goed mogelijk is, bijvoorbeeld bij een graspollenallergie, kunnen wij medicijnen voorschrijven die de allergieklachten onderdrukken. Het kan nodig zijn om meerdere medicijnen te combineren.

Voorbeeld van deze, symptomatische, medicijnen zijn:

• Pillen (antihistaminicum)

Bij een allergische reactie komen er in het lichaam veel stoffen vrij, zoals histamine. Histamine is de belangrijkste veroorzaker van de klachten bij inhalatieallergie. Bij gebruik van een antihistaminicum wordt de werking van histamine geblokkeerd waardoor de allergische klachten afnemen. U kunt dit medicijn het beste innemen vóór de allergische reactie begint.

• Neussprays (zoutwater, corticosteroïd met of zonder antihistaminicum)

Schoonspoelen van het slijmvlies van de neus met fysiologisch zout is een goede behandeling bij allergie. Zie hiervoor ook onze allergie-tips. Daarnaast zijn er veel neusspays die corticosteroïd bevatten en ook zeer effectief zijn tegen allergische klachten. Tegenwoordig zijn deze sprays ook weer gecombineerd met een antihistaminicum.

• Oogdruppels (antihistaminicum, cromoon, corticosteroïd)

Oogdruppels worden voorgeschreven ter voorkoming van een ontsteking aan het bindvlies van het oog, waardoor ze rood en branderig worden, opzwollen raken en gaan jeuken.

Afweersysteem tolerant maken / immunotherapie

Al enige decennia worden allergische patiënten behandeld met allergie immunotherapie. Dit werd vroeger ook wel prikkuren, allergievaccinatie, hyposensibilisatie of desensibilisatie genoemd. Wij gebruiken de huidige gangbare naam: allergie immunotherapie (AIT). Door allergie immunotherapie laten wij het allergische lichaam “wennen” aan een allergeen. Dat duurt lang: 3 jaar, maar na 3 maanden (bij huisstofmijtallergie) of na 1 jaar (bij graspollenallergie) is er vaak al een duidelijke verlichting van klachten.

Neusoperatie

Als de bouw van de neus niet optimaal is, kan ook nog een neusoperatie vermindering van klachten geven.

Plan van aanpak

Om te beoordelen welke behandeling voor u het meest geschikt is, zetten wij samen met u eerst alles op een rij en gemeenschappelijk nemen wij een beslissing. Dit doen wij verder vaak ook nog in samenspraak met:

• uw huisarts en
• onze doktersassistente, gespecialiseerd in allergie.

Van belang bij een goede afweging zijn:

Ernst klachten

Niet alle allergenen geven even veel klachten, zo leidt een allergie voor katten tot veel meer klachten dan een allergie voor honden. Nemen de klachten na jaren al weer af, dan is een langdurige behandeling niet meer zinnig.

Duur klachten

Als iemand al lang allergische klachten heeft voor één allergeen en er geen aanwijzingen zijn voor uitbreiding naar een ander nieuw allergeen of meerdere nieuwe allergenen, dan wordt met u de afweging gemaakt of afwachten en natuurlijk beloop afwachten niet een betere optie is. Behandelen met bijvoorbeeld immunotherapie levert dan voor te korte tijd geen winst op. Pillen en/of neussprays zijn dan vaak weer slimmer, maar bijvoorbeeld dan beter ingesteld.

Leeftijd

Jong beginnen met immunotherapie kan verstandig zijn om allergische astma te voorkomen.

Kosten

Allergie is voor onze samenleving, financieel gezien, duur door gebruik van medicijnen en verzuim. Als inhalatieallergie ook nog overgaat in astma dan lopen de kosten helemaal op.

Het is om deze reden dat wij met u ook de mogelijkheid van allergie immunotherapie bespreken indien mogelijk.

De door ons voorgeschreven sublinguale en subcutane allergie immunotherapie wordt volledig vergoed door uw ziektekostenverzekering.