Inleiding
Op deze voorlichtingspagina leest u een beschrijving van het ziektebeeld obstructieve slaapapneusydroom (afgekort OSAS). Ook vindt u hier uitleg over diagnostiek en behandelingsvormen van OSAS.
Wat is het obstructieve slaapapneusyndroom?
Sommige mensen hebben regelmatig ademstilstanden tijdens het slapen. Deze ademstilstanden of apneus, kunnen optreden doordat de spieren tijdens de slaap ontspannen, waardoor de tong en de zachte delen in de keel de ademhaling blokkeren.
Er wordt van OSAS gesproken als iemand:
- ’s nachts meer dan 5 keer per uur een apneu heeft èn
- overdag slaperig of vermoeid is èn
- er geen andere reden is voor de slaperigheid en vermoeidheid overdag (zoals slapeloosheid).
Veel mensen met OSAS hebben ook andere klachten, zoals snurken, concentratie- of geheugenproblemen, ’s nachts vaak wakker schrikken of niet uitgerust wakker worden.
Hoe wordt de diagnose OSAS gesteld?
Afhankelijk van de klachten verwijst de huisarts naar de KNO-arts, longarts of neuroloog. Er wordt vaak een aantal onderzoeken gedaan om te bepalen of er sprake is van OSAS en hoe ernstig de OSAS is:
- Onderzoek van neus en keel: de KNO-arts bekijkt tijdens het spreekuur of er sprake is van vernauwing in de neus of keel.
- Slaaponderzoek (PG /PSG): gedurende een hele nacht wordt een uitgebreid slaaponderzoek verricht. Tijdens de slaap worden de volgende dingen gemeten: ademhaling, hoeveelheid zuurstof in het bloed, hartslag en bewegingen van de benen. Het resultaat van het slaaponderzoek wordt uitgedrukt in het aantal apneus of sterk verminderde ademhalingen (hypopneus) die per uur voorkomen. Dit noemen we de apneu-hypopneu-index (AHI) (zie ook de voorlichtingspagina over Slaaponderzoek (PG /PSG)
- De ernst van OSAS: het aantal apneus per uur samen met de mate van slaperigheid overdag bepalen de ernst van OSAS.
Ernst van het obstructieve slaapapneusydroom
De ernst van OSAS wordt ingeschat op basis van uw slaperigheid overdag waarbij eigenlijk aandacht vereist is:
- weinig aandacht (bijv. tv kijken) licht OSAS
- nodige aandacht (bijv. vergaderen) matig OSAS
- grote aandacht (bijv. autorijden) ernstig OSAS
Bij een slaaponderzoek wordt de ernst uitgedrukt in het aantal apneus en hypopneus per uur:
- 5-15 : licht OSAS
- 15-30 : matig OSAS
- >30 : ernstig OSAS
Behandelopties
De behandeling richt zich op het verminderen van de slaperigheid of vermoeidheid overdag en het verminderen van de AHI. De ernst van de OSAS en de voorkeur van de patiënt zijn bepalend voor de keuze van de behandeling.
Wij onderscheiden:
- algemene maatregelen
- behandeling met een mandibulair repositie-apparaat (MRA)
- chirurgische mogelijkheden
- behandeling met een CPAP-apparaat
- behandeling met positie therapie (Slaap Positie Trainer)
Ad 1: De volgende algemene maatregelen zijn belangrijk om te treffen voor alle OSAS-patiënten:
- afvallen bij overgewicht,
- (’s avonds) geen alcohol drinken,
- stoppen met roken,
- geen sufmakende medicijnen nemen, zoals slaappillen.
Ad 2: Een MRA is een soort beugel die de onderkaak naar voren houdt tijdens het slapen en zo de keel ruimer maakt. De MRA is een mogelijke behandeling voor patiënten met een lichte of matig ernstige OSAS (zie ook onze voorlichtingspagina over MRA).
Ad 3: Indien er sprake is van een licht of matig ernstige OSAS kan de KNO-arts in overleg met de patiënt besluiten tot een operatie. Het doel is het verminderen van een eventuele blokkade van de luchtstroom in neus- / keelholte. Bijvoorbeeld het verbeteren van de ademhaling door de neus of van het verruimen van de overgang van de neus naar de keel, of soms het verwijderen van grote keelamandelen. Wij verrichten in het BovenIJ ziekenhuis geen operaties aan de tongbasis of implantatie van een tongzenuwstimulator.
Ad 4: Bij ernstig OSAS is CPAP de standaard therapie. Hierbij draagt de patiënt tijdens het slapen een neusmasker dat met een slang verbonden is aan een CPAP-apparaat. Het CPAP-apparaat blaast kamerlucht onder druk in de neus en keel waardoor de keel open blijft.
Ad 5: indien er sprake is van licht-matig ernstige OSA die duidelijk positie gebonden is (2x meer apneus in rugligging en >10% rugligging per nacht), is de slaap-positie trainer een goede behandeloptie.
Om u te helpen een keuze te maken tussen de verschillende behandelopties kunt u de Consultkaart OSA van de Nederlandse KNO vereniging gebruiken.
Obstructieve slaapapneusydroom en werk
Indien er sprake is van OSAS, zoekt u dan begeleiding via de bedrijfsarts, zodat u zo goed mogelijk kunt functioneren tijdens uw werk.
Obstructieve slaapapneusydroom en hart- en vaatziekte
Er zijn aanwijzingen dat OSAS het risico op het krijgen van hart- en vaatziekte groter maakt. Veel OSAS-patiënten roken, hebben overgewicht, hoge bloedruk, hoge cholestrol of suikerziekte. Dat maakt het risico op het krijgen van hart- en vaatziekte groter. Het is belangrijk dat deze aandoeningen (via de huisarts) behandeld worden.
Obstructieve slaapapneusydroom en autorijden
Informatie over OSAS en autorijden vindt u op de site van het CBR : OSA en autorijden
Meer informatie over slaapapneu is te vinden op de website van de ApneuVereniging
