Inleiding
Op deze voorlichtingspagina vindt u vele mogelijkheden om het oorsuizen te verlichten. We noemen het oorsuisaanpak. De KNO-artsen van het BovenIJ Ziekenhuis vertellen hier wat zij van iedere behandelaanpak vinden. De KNO-artsen van het BovenIJ Ziekenhuis geloven dus in de aanpakken die op deze pagina staan. Er staat dan ook meer uitgelegd en die aanpak is in Noord bij een audicien of in West bij het AC vaak goed mogelijk.
Op deze website worden de woorden tinnitus en oorsuizen door elkaar gebruikt.
Lees hierover ook meer op onze oorsuispagina.
Welke oorsuisaanpak verlicht?
Er is dus geen eenduidige behandeling (zoals u hier kan lezen) van oorsuizen, maar heel vaak is er wel verlichting van de klacht mogelijk.
Omdat niet 100% duidelijk is hoe oorsuizen ontstaat, is het logisch dat niet altijd direct duidelijk is, welke aanpak voor een individuele oorsuispatiënt de beste is.
In het algemeen is de volgende aanpak bij tinnitus mogelijk:
Geruststelling en uitleg
De belangrijkste oorsuisaanpak is altijd goede uitleg over de klacht. Dat geeft vaak al een grote geruststelling, want er is vrijwel nooit sprake van een gezwel in het hoofd of een (dreigende) hersenbloeding. Er is dan meestal een Graad 1 score op de tinnitusvragenlijst.
Adaptatie
Het moet ook duidelijk gemaakt worden dat verreweg de meest patiënten met oorsuizen na verloop van tijd geen last meer hebben van de tinnitus. Niet dat het weg is, maar het lichaam heeft de tinnitus dan geaccepteerd. Dit noemen we adaptatie. Bij de meeste tinnituspatiënten lukt dat zonder hulp of is het zelfs al gelukt. De KNO-arts zal dat onderzoeken en hierover uitleg en adviezen geven. Meestal is ook hier een Graad 1 score op de tinnitusvragenlijst.
Apparaten
Hoortoestel
Oorsuizen kan verlicht worden door het geluid in te pakken in omgevingsgeluid (maskeren). Dat lukt meestal met een gewoon hoorapparaat en is met name weggelegd voor tinnitus bij ouderdomsslechthorendheid met een voldoende gehoorverlies om één of twee hoorapparaten te rechtvaardigen. U vangt dan twee vliegen in één klap:
Vaak geven maskeergeluiden voor enige tijd verlichting, maar slechts een beperkt deel van de oorsuispatiënten is er echt mee geholpen. Veel mensen die overdag verlichting ervaren door het maskerende geluid om zich heen, hebben moeite met de stilte van de nacht die vaak problemen met (in)slapen met zich meebrengt. Stilte brengt het eigen tinnitusgeluid weer naar de voorgrond en veel mensen komen daarmee in het begin in een vicieuze cirkel terecht. Slecht slapen, vermoeidheid en stress leiden er dan toe dat mensen meer last van tinnitus krijgen.
Tinnitusmaskeerder
De tinnitusmaskeerder of ruisgenerator lijkt op een hoortoestel, maar kan ook worden aangeschaft in de vorm van een speaker.
Door het aanbieden van een constant geluid kan het tinnitusgeluid als het ware ingepakt worden in het omgevingsgeluid. Dat kan door een ruis, maar bijvoorbeeld ook door altijd een muziekje op de achtergrond te laten spelen. Iedereen kent die ervaring wel. Ook normaalhorenden horen overdag niet de huishoudelijke geluiden die ´s avonds, bij het invallen van de avondstilte, ineens storend aanwezig kunnen zijn.
Een tinnitusmaskeerder heeft dezelfde bezwaren al de hierboven genoemde bezwaren bij een hoortoestel.
Met een tinnitusmaskeerder is het lastiger om een gesprek te voeren. Aanpassen van het volume van het maskeergeluid is dan de oplossing. Soms is het een voordeel dat er nog effect is, terwijl de maskeerder al is uitgeschakeld.
Tinnitusinstrument
Mensen met een slecht tot zeer slecht gehoor hebben baat bij een tinnitusinstrument: een combinatie van een hoortoestel en tinnitusmaskeerder. U kunt zelf het volume, de kwaliteit van het geluid en de ruis instellen.
U moet dan proberen het geluid niet te overstemmen, maar (slechts) te maskeren. De neiging is om dit wel te doen, maar dat kan het gehoor weer beschadigen.
Geluid maskeren
Diverse hulpmiddelen tegen tinnitus zijn gebaseerd op de gedachte dat wie het tinnitusgeluid maskeert met tegengeluid, de aandacht van de tinnitustoon afleidt. Dan wordt de tinnitustoon minder ‘hoorbaar’. Kijk eens op stichtinghoormij.nl/ruis voor enkele voorbeelden.
Muziektherapeutisch kussen
Voor veel mensen is een muziektherapeutische kussen een uitkomst. Met het ingebouwde speaker systeem kunt u uw eigen ontspanningsmuziek weergeven, waardoor u rustig(er) in slaap valt.
Begeleiding
Psychologische aanpak bij oorsuizen is vaak het belangrijkste wat kan worden geboden.
Informatiebijeenkomsten
Het Audiologisch Centrum-Kentalis in Amsterdam-West heeft een tinnitus informatiemiddag waar ook ruimte is voor onderling contact.
Zelfhulpgroepen
Een grote en veelomvattende groep van behandelmethoden heeft – en niet geheel onterecht – de hoop gevestigd op de kracht en het aanpassingsvermogen van de menselijke geest (adaptatie). Het gaat daarbij bijvoorbeeld om individuele of groepsgewijze gesprekstherapie. Onder deskundige begeleiding worden mensen zich beter bewust van hun kwaal. Ze leren daarbij vooral ook wat ze er zelf aan kunnen doen om het leven met oorsuizen dragelijk te maken. Het leren accepteren van het oorsuizen, het onderkennen van gedrag en gewoonten die het oorsuizen verergeren of verslechteren en het leren zich te concentreren en te ontspannen worden daarbij – vaak gecombineerd – toegepast.
De Tinnitus Commissie van de Stichting Hoormij organiseert voor oorsuispatiënten bijeenkomsten, waar onder begeleiding ervaringen kunnen worden uitgewisseld.
De in de officiële hulpverlening toegepaste psychologische methoden zijn ondertussen uitgebreid getest door wetenschappelijk onderzoek. Daaruit blijkt dat bij een groot deel van de oorsuispatiënten (ongeveer 60 procent) de last dusdanig vermindert, dat een normaal leven – ook met geluiden in het hoofd – weer mogelijk is geworden. Het is de kunst een punt te bereiken waarop het oorsuizen het dagelijks leven niet langer hindert.
Psychotherapie
Individuele psychotherapie wordt ook wel aangeboden, vooral als er meer psychosociale problemen spelen dan het oorsuizen alleen.
Tinnitus Retraining Therapie (TRT)
Alle psychosociale, multidisciplinaire behandelingen zijn beïnvloed door het gedachtegoed van de Tinnitus Retraining Therapie of tinnitus revalidatietherapie. Het doel van deze door Jastreboff en Hazel gelanceerde oorsuisaanpak is het wennen aan tinnitus.
Uitgangspunt daarbij is dat oorsuizen wordt veroorzaakt door het gehoorverlies, waardoor de gehoorzenuw onnodig en zonder enige aanleiding actief blijft, zonder dat er enig geluid wordt aangeboden. Die zenuwactiviteit wordt in de hersenen als geluid beleefd. In essentie richt TRT zich op het vermogen dat mensen hebben, geluiden als het ware te laten weglekken uit het bewustzijn.
Er wordt aan de patiënt geleerd hoe tinnitus ontstaat, hoe het werkt en hoe beter omgegaan kan worden met de emotionele en lichamelijke reacties daarop.
Mogelijk heeft u ooit de volgende ervaring gehad: als u pas een nieuwe koelkast heeft gekocht, hoort u in het begin het gebrom van het apparaat, maar na verloop van tijd hoort u het constant aanwezige geluid niet meer, tenzij u er door uw visite weer op wordt gewezen. Uitgangspunt bij een TRT-behandeling is dat de oorsuispatiënt zich ervan bewust moet worden dat de hinder van oorsuizen zal afnemen als de patiënt zijn/ haar emotionele reacties en opvattingen onder controle krijgt en verandert. Mensen worden daarbij als het ware getraind om te wennen aan constante geluiden om zich heen.
TRT wordt in zijn oorspronkelijk ontwikkelde vorm alleen door particuliere zorgverleners aangeboden in Nederland. De volgens ons beste informatie over TRT vindt u op de website van Hoorzaken.nl.
Tinnitus Management Therapie (TMT)
Deze oorsuisaanpak is voortgekomen uit de Tinnitus Retraining Therapie en wordt op steeds meer plaatsen in Nederland, veelal in groepen, aangeboden. Doel is de tinnitus naar de achtergrond dringen, zodat het dagelijks leven er minder door beïnvloed wordt. Deze oorsuisaanpak maakt gebruik van het vermogen van mensen om geluiden als het ware te laten weglekken uit het bewustzijn. Vaak wordt een multidisciplinaire aanpak ingezet, waarbij via verschillende wegen naar het doel toegewerkt wordt om minder last van de tinnitus te ervaren.
Autogene Training
Tijdens deze training leert u bepaalde lichamelijke processen te beïnvloeden op basis van het waarnemen en controleren van de eigen spierspanning. Doel is de lichaamstemperatuur plaatselijk te laten stijgen, zodat de spieren op bepaalde plaatsen ontspannen.
Ontspannen
Een belangrijk element van veel behandeltrajecten is het leren ontspannen. Spanning leidt tot overbelasting van een zwakke plek in uw lichaam, wellicht uw binnenoor. Door ontspanning kunt u uw tinnitusklachten verlichten.
Ontspanningsoefeningen
Actief ontspannen betekent in veel gevallen de aandacht afleiden van uw tinnitus en dit kan zelfs de nachtrust positief beïnvloeden. Er zijn veel soorten ontspanningsoefeningen, uitgelegd in zelfhulpboeken verkrijgbaar in de boekwinkel, bibliotheek of via het internet.
Leren ontspannen
Medicijnen
Er bestaan geen adequate medicijnen tegen oorsuizen.
Sederende medicijnen
Sommige sederende medicijnen kunnen ervoor zorgen dat u het oorsuizen als minder hinderlijk ervaart. Dit zijn slaap- en kalmeringsmiddelen en antidepressiva. Zij worden vaak door de huisarts ingezet als de tinnitus net is begonnen.
Homeopathische medicijnen
Homeopathische middelen helpen maar zelden. Wel hebben sommige patiënten baat bij een homeopathische aanpak, maar veelal is de wens daarbij de vader van de gedachte. De effecten zijn vaak van korte duur of het gevolg van een verandering van levensstijl. Wat op zich prima is.
Lidocaïne
In sommige gevallen is het middel erger dan de kwaal vanwege ernstige bijwerkingen die bepaalde geneesmiddelen met zich meebrengen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de toepassing van de verdoving die (tand)artsen wel gebruiken (lidocaïne). Dit middel kan voor korte tijd het oorsuizen laten verdwijnen, maar het is helaas niet mogelijk er mensen langdurig zonder schadelijke gevolgen mee te behandelen.
Medicatie en oorsuizen
Op deze website is een aparte pagina te vinden waar u kunt vinden of uw medicijn oorsuizen kan geven of verergeren.
Meer informatie over medicijnen die als bijwerking tinnitus hebben vindt u op de medicijnwijzer en in de brochure: Weet wat u slikt, medicijnen bij oorsuizen, Ménière en plotsdoofheid. U kunt de brochure ook bestellen in de webwinkel van Stichting Hoormij.
Op het Meldpunt Medicijnen kunt u onverwachte bijwerkingen van medicijnen melden. Uw melding draagt bij aan de verbetering van de medicijnbehandelingen. Ervaart u een (positieve of negatieve) bijwerking bij uw medicijn? Meld het dan op www.meldpuntmedicijnen.nl.
