Stembandoperatie

Inleiding

Deze voorlichtingspagina geeft in­zicht in het hoe en waarom van een stembandoperatie voor een goedaardige aandoening.

Hoe werken stembanden

Stembanden bestaan uit spieren die twee plooien in het strottenhoofd vormen. Deze spieren zijn bekleed met slijmvlies. Door beweging van de stembanden komt de uitgeademde lucht in trilling en vormt zo het stemgeluid. Voor een zuivere en heldere stem dienen de stembanden een gave en gladde slijmvliesbekleding te hebben om goed te kunnen sluiten. Indien dit niet zo is, kan valse lucht ontsnappen. Dit verklaart de heesheid.

Goedaardige afwijkingen van de stembanden

Cysten of poliepen op de stembanden zijn de meest voorkomende goedaardige stembandafwijkingen. Ook oedeem (vochtophoping in losmazige slijmvlies) van de stembanden is goedaardig, maar altijd een teken van irritatie van het stembandslijmvlies. Dit komt bij roken vaak voor.

De reden voor een stembandoperatie

Heesheid, langer bestaand dan 6 weken, verdient KNO-arts-onderzoek. Alleen een KNO-arts kan met behulp van een spiegeltje of een flexibele scoop de stembanden zichtbaar maken. Bij afwijkingen aan het slijmvlies kan het soms noodzakelijk zijn dit nader te onderzoeken, dan wel te behandelen. Onderzoek en behandeling gaan vaak samen. Dit heet microlaryngoscopie (MLS). Een goedaardige afwijking aan de stembanden moet soms chirurgisch worden verwijderd, zodat deze afwijking daar­na geen heesheid meer veroorzaakt.

De voorbereidingen direct na het polibezoek

Als de KNO-arts de indicatie voor een operatie samen met u heeft gesteld, gaat u naar het Patiënten Service Bureau (PSB – route 25) waar de PSB-medewerker een combinatieafspraak maakt voor het PSB en de anesthesioloog (route 32). U wordt gevraagd om voor u naar huis gaat een (digitale) vragenlijst voor de anesthesioloog in te vullen. U komt daarna op de afgesproken dag terug voor het gesprek met een verpleegkundige van het Patiënten Service Bureau en de anesthesioloog. Op deze manier worden alle benodigde gegevens die van belang zijn voor de operatie verzameld.

Aan de hand van een vragenlijst en lichamelijk onderzoek beoordeelt de anesthesioloog of er veilig een narcose kan worden ondergaan. Mogelijk is aanvullend onderzoek (bloedonderzoek, röntgenfoto van de borstkas, elektrocardiogram (hartfilmpje) of longfunctietest) nodig. Eventuele vragen over de narcose en medicijnen kunt u aan de anesthesioloog stellen.

Wanneer de anesthesioloog heeft beoordeeld dat de narcose veilig kan worden ondergaan, zal het Patiënten Service Bureau contact met u opnemen om een operatiedatum af te spreken.

Belangrijk

• Uiteraard stopt u ten minste één dag voor de operatie (definitief!) met roken. Niet alleen is de invloed van roken op de narcose nadelig, maar ook zeker op de stembanden. Hoesten door roken is daarbij, m.n. na de stembandoperatie, erg schadelijk.
• Tien dagen voorafgaande aan de operatie mag u geen ASPIRINE-bevattende medicijnen (Aspro^®, Sinaspril^®, Ascal^®, APC^®) en bloedverdunners, zoals acenocoumarol (Sintrom^®) en fenprocoumon (Marcoumar^®) gebruiken, omdat deze middelen de bloedstolling beïnvloeden.
• Voor dabigatran (Pradaxa^®), rivaroxaban (Xarelto^®) gelden andere regels en dient u het gebruik te melden aan de anesthesioloog.
• Op de dag van de operatie dient u nuchter te zijn. Dit betekent dat u de instructie uit de informatiefolder van de Dagkliniek strikt opvolgt.

Ziekenhuisverblijf voor de stembandoperatie

Wat neemt u mee

Naast nachtgoed, kamerjas en pantoffels, neemt u uw medicijnen en afspraakkaart mee.
Laat kostbaarheden, zoals sieraden en (veel) geld thuis!

Melden

U meldt zich, op de door de opname-afdeling afgesproken tijd, op de Dagkliniek (2 West; 2^e verdieping).

Verpleegkundige opname

Een verpleegkundige maakt u wegwijs op de afdeling, wijst u een bed, heeft nog enkele vragen, doet eenvoudig on­der­zoek en controleert of u nuchter bent. U krijgt een naambandje voor om uw pols en een operatiejasje om aan te trekken.

Medicijnen

Gebruikt u medicijnen, dan geeft u deze op de afdeling af (voldoende voor deze dag).

Operatie

U wordt vlak voor de operatie van de afdeling naar de voorbereidingskamer bij de operatiekamer gebracht. U krijgt een infuus en een zetpil tegen de pijn die na de operatie kan ontstaan. Met het infuus wordt u onder algehele narcose gebracht.

De operatie wordt via de mond met behulp van een microscoop uitgevoerd. Er ontstaan dus geen uitwendige littekens.

Er wordt goedaardig weefsel (bijvoorbeeld knobbeltjes, een poliep, te veel slijmvlies (oedeem)) verwijderd. Al het verwijderde weefsel wordt door de patholoog-anatoom onderzocht.
De operatie duurt ongeveer 15-20 minuten.

Als u na de operatie weer goed wakker bent, wordt u van de uitslaapkamer naar de afdeling gebracht.

Ziekenhuisverblijf na een stembandoperatie

Bedrust

Op de operatiedag heeft u zeker tot 2 uur na de operatie bedrust; onder begeleiding kan u daarna naar het toilet.

Infuus

Het infuus wordt een paar uur na de operatie verwijderd, als u geplast en gedronken heeft.

Stemrust

Bij een stembandoperatie ontstaat een wondje aan het slijmvlies van de stemband(en). Dit geneest het mooist wanneer de stembanden niet gebruikt worden. Daarom heeft u 24 uur absolute stemrust (dus ook in het ziekenhuis).

Hoesten en schrapen

Hoesten en schrapen van de keel zijn schadelijk voor pas geopereerde stembanden en belemmeren de genezing. Met hoesten en schrapen tracht u het slijmvlies in de keel of kriebel weg te werken. Dat gevoel komt echter snel weer terug. Het is daarom beter een slokje water te drinken of even te neuriën (zoemen), daardoor gaat het slijm grotendeels weg. Probeer zoveel mogelijk door de neus te ademen, dan wordt de keel niet droog en ontstaat er minder neiging tot hoesten.

Bloed

U kunt een spoortje bloed opgeven bij het hoesten. Dat is niet ernstig. Na een week moet dit over zijn.

Pijn

Door slijmvliesirritatie van de keel en door het operatiewondje kan tijdelijk (meestal niet langer dan 3 weken) keelpijn bestaan. Uw tong en nek kunnen ook een paar dagen pijnlijk aanvoelen, omdat deze soms even in de knel hebben gezeten. Tegen de pijn gebruikt u 500 mg paracetamol (tot 6x daags).

Er kan ook spierpijn in de nek bestaan. Dit wordt veroorzaakt door uw houding tijdens de operatie en de anesthesie medicijnen.

Eten

Eten is gewoon mogelijk na deze operatie. Het slikken doet na de operatie wel soms pijn, omdat het slijmvlies van de keelholte en van de ingang van de slokdarm geïrriteerd kan zijn. Slik dan zo min mogelijk en geef zo uw keel rust.

Ontslag

U wordt op de operatiedag weer uit het ziekenhuis ontslagen, wanneer het infuus is verwijderd.

Nazorg bij een stembandoperatie

Stemrust

Dat u af en toe iets zegt, is geen bezwaar, maar lange gesprekken voeren of de stem verheffen, werkt nadelig. Wij adviseren u de eerste 3 dagen niet meer dan enkele woorden achter elkaar te zeggen. Spreek met zo min mogelijk spanning in de keel. Daarom wordt fluisteren sterk afgeraden (ontspannen fluisteren is moeilijk en wordt vaak niet verstaan). Een totaal spreekverbod is niet nodig en bijna niet uitvoerbaar. Het is normaal dat de stem na de operatie laag en wat schor klinkt. Probeer dan geen hoge stem te produceren. Wanneer uw stem niet aanslaat, kunt u beter even wachten met spreken. Gebruik uw stem niet om te roepen.

Dieet

Het is verstandig de eerste 24 uur na de operatie alleen vloeibaar, koud voedsel tot u te nemen (koude bouillon, vla, yoghurt, afgekoelde soep). U kan koele dranken drinken, maar liever geen koolzuurhoudende en/of zoete frisdranken. Als u slikpijn heeft, zet u deze dieetmaatregelen voort tot de pijn vrijwel verdwenen is. Als u geen pijn heeft, kunt u weer een normaal dieet volgen.

Roken (bedoeld voor de roker)

Eigenlijk hoeft er over roken niets meer gezegd te worden in deze folder, omdat u het levende bewijs bent, dat roken zeer schadelijk is. Rook echter vanaf dit moment nooit meer! Vraag eventueel hulp bij uw huisarts.

Stomen

Het werkt meestal zeer verkwikkend als u na de operatie enkele dagen een paar keer per dag gedurende 5-10 minuten een stoombad neemt. Doe eventueel wat kamille (niet iets sterkers) in het kokende water. Ga hierna (tot 1 uur na het stomen) niet direct naar buiten.

Werken

U kunt zeker na 3 dagen weer gaan werken, mits u hierbij uw stem kunt ontzien en u niet in rokerige of stoffige ruimten hoeft te komen.

Zingen

Zingen kunt u beter 6 weken achterwege laten.

Logopedie

Bij de eerste controle na de operatie zal advies worden gegeven over eventuele logopedische behandeling.

Controle

U wordt in de tweede week na de stembandoperatie ter controle bij de KNO-arts terugverwacht. De verpleegkundige maakt deze afspraak. U hoort dan ook de uitslag van de patholoog-anatoom (weefselonderzoek).

Complicaties bij een stembandoperatie

Complicaties komen zelden voor. Toch is het belangrijk hier wel iets over te zeggen.

Benauwdheid

Door zwelling van de stembanden kan na de operatie een tijdelijke benauwdheid (kortademigheid) ontstaan. Dit duurt meestal niet langer dan 48 uur. U kunt géén slaappil gebruiken. Wanneer u hoorbaar gaat inademen en/of steeds moeizamer gaat ademen, neem dan contact op met het ziekenhuis (binnen kantooruren: tel. 020-6 346 212; buiten kantooruren: tel. 020-6 346 200).

Tanden

Wanneer u uw eigen tanden nog heeft, kunnen die door de ingreep tijdelijk iets losser staan en pijnlijk aanvoelen. Over het algemeen gaat dit binnen 6 weken over. Bij een gebitsprothese kunt u een paar dagen last hebben van kleine wondjes van het bovenkaakslijmvlies. U kunt dan de (boven)prothese even uitlaten, maar niet te lang i.v.m. de dan dreigende verschrompeling van de bovenkaak.