Inleiding

U treft hier antwoorden op veel aan ons gestelde vragen, zoals:

• Waar komt kriebelhoest vandaan?
• Worden oren niet meer doorgeprikt?
• Hoe moet ik mijn oren schoonmaken?
• Zijn oorwatjes echt slecht?
• Waarom jeuken oren zo vaak?
• Wat is ontregeld neusslijmvlies?
• Waar ga ik naar toe als ik duizelig ben, huisarts, KNO-arts of neuroloog?
• Hoe voorkom ik tijdens vliegen oorpijn?
• Waarom zit mijn neus wisselend links en rechts dicht?
• Neusdruppels of neusspray?
• Wanneer is oorsuizen een reden voor verwijzing naar een audiologisch centrum?
• Moet ik ongerust zijn over een zwelling in de hals?
• Wat is neusdruppelverslaving?
• Hoe kom ik van mijn neusdruppelverslaving af?
• Hoe kan ik mijn reuk weer terugkrijgen?

Waar komt kriebelhoest vandaan?

De oorzaak van een onbegrepen (kriebel)hoest is heel vaak een bijwerking van een gebruikt medicijn. Gebruikt u geen medicijn(en) dan is de oorzaak moeilijker te begrijpen. Gebruikt u wel medicijnen zoek dan eens op deze pagina of uw medicijn(en) niet als bijwerking hoestklachten kan geven.

Als medicijnen niet de oorzaak zijn, dan is onderstaande verklaring zeker mogelijk.

Slijmvlies van de bovenste luchtweg bevat slijmcellen die slijm maken en trilharen die het slijm naar uw slokdarm verplaatst.
Door verkoudheid beschadigt het slijmvlies van de bovenste luchtweg (neus en keel). Dat heeft daarna tijd nodig om te herstellen ook al is de ontsteking door de verkoudheid al weer weg. Soms gaat dat snel: in een dag, maar het kan ook maanden duren (soms wel 6(!) maanden)….
Stelt u zich voor dat het slijmvlies onder de elektronenmicroscoop er van bovenaf als een tropisch regenwoud uit ziet (links op plaatje). Een soort boerenkool met hierop een laag dauw (slijm). Door de ontsteking vindt kaalslag plaats (rechts op plaatje); bomen ontbreken (die bomen zijn de trilharen, die door de ontsteking tijdelijk verdwijnen). Vanuit de lucht ziet zo’n stuk tropisch regenwoud er dramatisch uit. Kaal oppervlakte met hier en daar een boompje. Het door het slijmvlies gemaakte slijm blijft te lang op één plek liggen  en raakt ook nog ingedikt. Het irriteert (de kriebel) en daardoor ontstaat er een hoest. De hoest kan droog zijn (met dus weinig slijm) of vol (met veel slijm). Het herstel van de bomen, eh trilharen, kost tijd. Vandaar dat de hoest vaak langer duurt dan de eigenlijke oorspronkelijke verkoudheidsontsteking.

Wat u nu moet doen….? Tijd hebben, om herstel mogelijk te maken. Niet gaan schrapen (zie folder brokgevoel), want dat zal de trilharen weer doen beschadigen die aan het herstellen zijn. Dan is een antischraapadvies op zijn plaats. Er zijn geen medicijnen om het herstel te bespoedigen. Soms verlicht een apothekers hoestdrank.

Worden oren niet meer doorgeprikt?

Nee, het is zelden nog nodig om een trommelvlies door te prikken. Tot het eind van de 70-er jaren werd dit nog standaard gedaan bij een middenoorontsteking. Uit onderzoek door de Nederlandse KNO-arts Van Buchem (1982) bleek toen dat het geven van goede pijnstilling net zo effectief was.

Hoe moet ik mijn oren schoonmaken?

Gezonde oren houden zichzelf schoon. Vaak wordt bij deze vraag bedoeld: “hoe krijg ik dat gele/bruine spul (lees: oorsmeer) uit mijn gehoorgangen?”

Dat oorsmeer zit niet voor niets in de gehoorgang en bij gezonde gehoorgangen is de aanmaak van oorsmeer gelijk aan de afvoer van oorsmeer. U hoeft dus aan een oorsmeer-evenwicht niets te doen.

Oorsmeer heeft meerdere functies:

• beschermen tegen vocht (waterafstoting),
• beschermen (coaten) van de dunne kwetsbare gehoorganghuid tegen uitdroging,
• het wegvangen van kleine onrechtmatigheden (bijvoorbeeld: stof, vuil, insecten, etc.),
• het aanzuren van het leefmilieu voor bacteriën,
• afweer verzorgen tegen ziekmakende bacteriën en schimmels.

De gehoorgang reinigt zichzelf van teveel aan oorsmeer, doordat vers smeuïg oorsmeer indroogt en korrelig wordt. De huid van de gehoorgang wordt langzaam vanaf het trommelvlies (spiraalvormig) vernieuwd richting uitgang van de gehoorgang en neemt zo het oorsmeer mee naar buiten (vgl. gletsjer). Daarnaast masseert het kaakkopje – dat onderdeel uitmaakt van de voorwand van de gehoorgang – door kauwbewegingen, gapen en praten de korreltjes oorsmeer naar de uitgang van de gehoorgang. Normale lichaamshygiëne (het met water wassen van een oor; douchen) doet de rest. Bij een ge­zonde gehoorgang be­staat er een evenwicht tus­sen aanmaak en afvoer van oorsmeer. Dit evenwicht kan ver­stoord raken door o.a.:

• ouder worden (met te snelle indikking, zo­dat het oorsmeer hard, brokkelig/scherp wordt);
• mani­pu­leren in de gehoorgang (met stimulatie en/of ontsteking van de oorsmeerklieren);
• terugduwen oorsmeer (oorstukje hoorapparaat, zelf schoonmaken);
• bouwkundige afwijkingen van de gehoorgang (nauw, afwijkende botvormingen) en
• ziekten (bijvoorbeeld eczeem, suikerziekte).

Kortom: de beste aanpak is dus: blijf met uw vingers en hulpmiddelen van uw gehoorgangen af en doe er niets in, omdat dit het oorsmeer-evenwicht meestal verstoort.

Zijn oorwatjes echt slecht?

Het gevaar van het gebruik van wattenstokjes om oren schoon te maken, is afhankelijk van hoe u het doet. De gevaren zijn:

1. beschadiging huid gehoorgang;
2. beschadiging trommelvlies;
3. dieper oorsmeer de gehoorgang induwen.

Bij voorzichtig gebruik zal de huid niet beschadigen, tenzij deze al heel kwetsbaar is.

Zolang het wattenpluimpje aan de buitenkant van de gehoorgang zichtbaar blijft, kan er niet veel misgaan. U maakt dan in feite alleen de oorschelp schoon en dat mag altijd.

Gaat u echt de gehoorgang in, dan is het oppassen geblazen. De gehoorgang is bij volwassenen 2,5 cm diep en een pluimpje nooit langer dan 1 centimeter. Hoe jonger een kind, hoe ondieper de gehoorgang (bij een baby: 1,5 cm). Aan het einde van de gehoorgang zit het trommelvlies. Dat trommelvlies is bij aanraking pijnlijk en kan worden geperforeerd. Wanneer u het wattenstokje zo vasthoud dat u met uw vingertoppen het watje bijna aanraakt, kan er dus eigenlijk nooit iets misgaan, want de wattenstok gaat zo nooit dieper dan 1 centimeter de gehoorgang in.

Wat verder belangrijk is, is de hoeveelheid oorsmeer.

Veel oorsmeer
Gaat u te diep met het wattenstokje de gehoorgang in en er is veel oorsmeer, dan zal u het oorsmeer zeker dieper de gehoorgang in duwen. Het wattenstokje zal wel geel-bruin verkleurd zijn, zodat u denkt: ha, goed resultaat. Maar in werkelijkheid heeft u misschien maar 50% oorsmeer verwijderd, maar ook 50% dieper geduwd.

 

Weinig oorsmeer
Als er echter weinig oorsmeer in de gehoorgang zit en de gehoorgang is ruim genoeg om met het wattenstokje voorbij het oorsmeer te komen, dan is het mogelijk het oorsmeer naar de gehoorganguitgang te bewegen zonder dat u oorsmeer opduwt.

Kunt u dat echt bij uzelf vaststellen? Eigenlijk nooit. Dus het is toch het verstandigst om dit niet bij uzelf te proberen.

Dit filmpje op Youtube zal u mogelijk nog meer duidelijkheid geven.

Een gehoorgang bij een ander schoonmaken kan in sommige omstandigheden dus wel veilig gebeuren.

 

Waarom jeuken oren zo vaak?

Er zijn meerdere redenen mogelijk voor jeuk in de gehoorgangen:

• ophoping lichaamseigen materiaal (oorsmeer, haartjes, huidvelletjes),
• een vreemd lichaam (oordopje),
• allergische reactie op medicijnen (oordruppels)  of – meestal nikkelbevattende – voorwerpen (haarspeld),
• vochtige huid,
• droge chronische gehoorgangontsteking,
• eczeem.

Iedere oorzaak van jeuk heeft een andere aanpak of behandeling. Wij kunnen u hierin adviseren.

Wat is ontregeld neusslijmvlies?

Het neusslijmvlies heeft een circadiaan ritme. Dat is belangrijk om te weten, want verstoring van dat ritme geeft neusklachten met zwelling en teveel slijm aanmaak. Dit geeft neusverstoppingsklachten.

De belangrijkste oorzaken van verstoring van het ritme zijn:

• onregelmatig werken (ploegendiensten)
• overgang koud-warmte
• roken of in een rokerige omgeving komen

Vaak gaat het om combinatie’s van oorzaken en is het moeilijk de precieze oorzaak te duiden.

De behandeling van ritme-verstoring, ook wel aspecifieke rhinopathie (neusaandoening) genoemd, is het goede ritme herstellen. Dat lukt met aanpassing en gezonder maken van het “levensritme” (niet altijd optimaal mogelijk) en medicijnen (neusspray).

Waar ga ik naar toe als ik duizelig ben, huisarts, KNO-arts of neuroloog?

Met duizeligheidsklachten gaat u altijd eerst naar de huisarts. De huisarts probeert te achterhalen wat u precies met duizeligheid bedoelt. Verder heeft de huisarts aandacht voor bijkomende klachten en de voorgeschiedenis van uw gezondheid.
Zo wordt een waarschijnlijkheidsdiagnose gesteld. Alle factoren samen bepalen daarna of een verwijzing naar een medisch specialist nodig is. De mogelijkheden zijn dan: neuroloog, KNO-arts, internist of cardioloog.
Wanneer oorproblemen aanwezig zijn (geweest), wordt meestal eerst een KNO-arts geraadpleegd.

Hoe voorkom ik tijdens vliegen oorpijn?

Duiken en vliegen zijn onfysiologische handelingen voor de mens. Zij belasten het lichaam en sommige lichamen kunnen daar niet tegen.
De luchtdruk voor en achter het trommelvlies moet idealiter gelijk zijn om het trommelvlies niet onder spanning te zetten (opbollen of intrekken). Een abnormale stand van het trommelvlies kan pijn veroorzaken. Om de luchtdruk in het middenoor (achter het trommelvlies) gelijk te krijgen met de buitenlucht (gehoorgang), moet de buis van Eustachius optimaal functioneren, dat wil zeggen op de juiste momenten voldoende open gaan.
Onfysiologisch het lichaam belasten doet de buis van Eustachius irriteren, zodat deze niet meer optimaal werkt. Er ontstaat over- of onderdruk in het middenoor en daardoor een drukgevoel en soms zelfs oorpijn.

Een uiterste maatregel tegen deze oorpijn is niet vliegen. Veelal is het echter mogelijk om de buis van Eustchius te helpen. Door veel slikbewegingen te maken, forceert u de buis van Eustachius toch open te gaan. Als het slijmvlies van de buis dan ook nog iets minder gezwollen is, zal het nog gemakkelijker gaan luchtdrukuitwisseling te laten plaatsvinden. U doet dit door een half uur voor het opstijgen en – met name – voor het landen xylometazoline (Otrivin^®) in nevelvorm te gebruiken: 2 puffs aan beide kanten. U moet de xylometazoline in de keel proeven, want dan weet u zeker dat deze langs de ingang van de buizen van Eustachius is gegaan.
Oordoppen of bekertjes op de oren houden tijdens het landen kunnen niet werkzaam zijn, want zij beïnvloeden de buis van Eustachius niet.
In heel zeldzame gevallen kan uw KNO-arts trommelvliesbuisjes plaatsen, want dan bestaat er ook geen luchtdrukverschil meer over het trommelvlies.

Wij hebben op deze website zelfs een aparte pagina gemaakt over de buis van Eustachius.

Waarom zit mijn neus wisselend links en rechts dicht?

De neus heeft van nature een circadiaan ritme dat bestaat uit afwisselend zwelling en ontzwelling van het slijmvlies. Daarom is afwisselend de rechter en de linker neusgang afwisselend meer verstopt.
In liggende houding speelt ook de zwaartekracht nog een rol mee en is aan de zijde waarop je hoofd ligt de neus meer verstopt.
Dit is dus volkomen normaal.

Neusdruppels of neusspray?

Als (KNO-)artsen praten over neusdruppels of -spray bedoelen zij vrijwel altijd ontzwellende neusdruppels, zoals Otrivin^® (met als werkzame stof: xylometazoline). Het gebruik van deze druppels of spray gebeurt door elkaar.

Over het algemeen geldt dat druppels beter zijn bij kwetsbaar neusslijmvlies, zoals bij een neusbloeding en spray beter is om diep in de neus te komen als het nodig is de buis van Eustachius te openen of om een neusbijholteontsteking te voorkomen of bij verkoudheid.

Wanneer is oorsuizen een reden voor verwijzing naar een audiologisch centrum?

Uw KNO-arts kan aan de hand van een ingevulde tinnitusvragenlijst beoordelen of verwijzing zinnig en verstandig is.

Moet ik ongerust zijn over een zwelling in de hals?

Een zwelling in de hals geeft vaak onrust, zeker als een zwelling lang blijft bestaan zonder dat daar een goede reden voor is.
Meestal gaat het om een goedaardige lymfeklier, maar er zijn meer structuren in de hals welke voelbaar aanwezig zijn, klachten kunnen geven en er eerder niet zijn geweest.
Lymfeklieren in de hals ontstaan tijdens en vlak na een ontsteking in het hoofd-halsgebied. Zij blijven vaak langer aanwezig (weken tot maanden) nadat de eigenlijke oorzaak (de ontsteking) al weer genezen is.

Om onderscheid te kunnen maken tussen goedaardig en kwaadaardig is het verstandig dan uw huisarts een oordeel te vragen. Komt uw huisarts er hier niet uit, dan is de KNO-arts de aangewezen persoon voor verder onderzoek. Het moet een KNO-arts zijn, omdat deze ook hoofd-halschirurg is.

Het is belangrijk om u te realiseren dat een kwaadaardige zwelling in de hals in het algemeen:

• pijn doet,
• groter wordt,
• steeds vaster gaat aanvoelen,
• vast gaat zitten aan de omgevende structuren,
• uitstralende pijn geeft naar een oor.

Een lymfeklier kleiner dan 1 centimeter in doorsnede wordt niet nader onderzocht, omdat dit als normaal wordt beschouwd.

Wat is neusdruppelverslaving?

Als (KNO-)artsen praten over neusdruppelverslaving bedoelen zij vrijwel altijd verslaving aan ontzwellende neusdruppels, zoals Otrivin^® (met als werkzame stof: xylometazoline). Het gebruik van deze druppels of spray gebeurt door elkaar en is bij langdurig gebruik in beide vormen schadelijk voor het neusslijmvlies.

Gebruik deze krachtige afslinkende neusdruppels daarom nooit:

• langer dan één week achtereen,
• meer dan drie keer per dag,
• meer dan één flesje in één week.

Als u zich aan deze regels houdt, dan zal u nooit verslaafd raken aan deze druppels.

Wanneer u echter altijd neusdruppels nodig heeft om een open neus te hebben bij sporten, slapen of zelfs in het rustige normale leven, dan is afkicken noodzakelijk. Bij langdurig gebruik zal de trilhaarwerking kapot gaan, het slijmvlies opzwellen en de klacht alleen maar erger worden. U zult dan vaak steeds meer en vaker naar de druppels moeten grijpen om enig kort resultaat te hebben.

Hoe kom ik van mijn neusdruppelverslaving af?

Radicaal stoppen van de ene op de andere dag met de verslavende neusdruppels is eigenlijk nooit mogelijk. Het kenmerk van de verslaving is namelijk dat je steeds sneller op elkaar een nieuwe hoeveelheid (ook steeds meer) neusdruppels nodig hebt. Je bent dan Otrivinist(e).

U heeft een huisarts of KNO-arts nodig om u te helpen. In eerste instantie kan de huisarts u een lokaal corticoïdneusspray voorschrijven. Begin dan eerst een paar weken met één kant af te kicken met behulp van deze corticoïdneusspray steeds aan dezelfde (voor u minst verstopte) kant. Als het u lukt zonder nog aan die kant Otrivin^® te gebruiken, dan is het tijd om zo ook de andere kant af te laten kicken. Af en toe eens zondigen mag best, maar uiteindelijk moet u zich toch gaan houden aan de veilige voorschriften voor neusdruppels.

Lukt dit niet via de huisarts, dan valt een consult met een KNO-arts te overwegen. De KNO-arts kan in uw neus kijken en verder onderzoek doen. Soms is allergie de oorzaak, een scheef neustussenschot of een chronische neusbijholteontsteking. Het is ook soms mogelijk om meer ruimte in de neus te maken door slijmvlies te verwijderen.

Hoe kan ik mijn reuk weer terugkrijgen?

Wij bieden patiënten na onderzoek soms een reuktraining van 12 weken aan. Volgens de literatuur zou bij 20-30% van de patiënten de reuk herstellen.